Obszar Zakrzówka, położonego w zachodniej części miasta w dzielnicy VIII Dębniki, to unikatowe miejsce zarówno w skali krajowej jak i europejskiej. Cechuje się wybitnymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi oraz kulturowymi.
Głównym elementem zagospodarowania obszaru jest akwen wodny wraz z otaczającymi terenami zieleni. Zalew utworzył się samoistnie w dawnym kamieniołomie, w którym do 1990r. eksploatowano wapienie jurajskie dla Zakładów Sodowych „Solvay” w Krakowie. W ten sposób, prawie w centrum miasta, powstał jeden z najbardziej malowniczych zbiorników wodnych o max. głębokości 37 metrów. Ponad przejrzyście czystą taflą wody wznoszą się do 20 metrów wysokości, jasnokremowe ściany skalne, które w części północno-wschodniej akwenu stanowią cześć drugiego byłego kamieniołomu nazywanego „Kapelanka”. Cechą charakterystyczną tego wyrobiska jest niecka z pionowymi ścianami o interesujących formach skalnych (cios, gzymsy tektoniczne) porośnięte roślinnością kserotemiczną. Oba te wnętrza, w tym wielkoskalowe wnętrze krajobrazowe – akwen wodny, przedstawiają wnętrza krajobrazowe odznaczające się walorami krajobrazu kulturowego o cechach seminaturalnych (ściany skalne dawnych kamieniołomów z dobrze wykształconymi zespołami roślinności naskalnej). Znajduje się tutaj punkt widokowy z którego roztacza się 360 stopniowa panorama miasta. Zalicza się go do jednego z najważniejszych punktów ekspozycji w Krakowie.
Na terenach wokół zbiornika rozwinęła się roślinność o wysokich wartościach przyrodniczych w tym ciepłolubne łąki i murawy z chronionymi gatunkami roślin. Dzięki istnieniu wachlarza różnorodnych siedlisk – od wodnych po suche nawapienne – obszar stał się ostoją dla wielu cennych gatunków zwierząt. Swoje miejsce bytowania znalazły tu liczne: ptaki, gady, płazy, nietoperze, owady, wśród których to gatunki cenne i chronione.
Z okresem funkcjonowania kamieniołomu w tym terenie, związany jest św. Jan Paweł II, który jako Karol Wojtyła pracował w nim w czasie II wojny światowej, w okresie od września 1940r. do października 1941r.
Przedmiotowy obszar objęty jest trzema miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego:
- obszaru Zakrzówek – Zielna
- obszaru Park Zakrzówek
- obszaru Rejon Św. Jacka – Twardowskiego
Celem wspólnym tych planów jest stworzenia warunków przestrzennych dla prawidłowego funkcjonowania obszaru, jego ochrona oraz dalsze kontrolowane i zrównoważone zagospodarowanie w oparciu o zasady ładu przestrzennego. Umożliwione jest wykorzystanie znacznej części obszaru na publiczne cele rekreacyjne, wypoczynkowe i sportowe, przy uwzględnieniu jego walorów przyrodniczych i widokowych. Większość przeznaczenia stanowią tereny różnorodnej zieleni oraz tereny wód.
Mając podstawy planistyczne, walory krajobrazowe, uregulowane zagadnienia dotyczące własności nieruchomości oraz oczekiwania społeczne, Miasto Kraków przeprowadzi w 2016 roku Międzynarodowy Konkurs Urbanistyczno-Architektoniczny na opracowanie Koncepcji Parku Zakrzówek. Celem konkursu jest uzyskanie propozycji współczesnych rozwiązań przestrzennych i urbanistyczno-architektonicznych najwyższej jakości, zaprojektowanych ze szczególnym uszanowaniem kontekstu przestrzenno–przyrodniczego i kulturowego.
Elżbieta Koterba
Zastępca Prezydenta ds. Rozwoju Miasta Krakowa