Stworzenie dobrej komunikacji miasta wymaga myślenia kompleksowego. Istotne w tym kontekście są zarówno inwestycje rządowe, kolejowe, miejskie, jak i te tworzone wspólnie.
Istotne jest uwolnienie od ruchu tranzytowego głównych arterii miasta. Teraz ten ruch odbywa się m. in. aleją 29 Listopada, Alejami Trzech Wieszczów czy ulicą Nowohucką.
W związku z tym priorytetem jest ukończenie realizacji wschodniej obwodowej drogi S7. W ciągu najbliższych kilku lat zostanie zakończona budowa węzłów pozwalających na objazd ze strony północno-wschodniej. Wtedy cały ruch tranzytowy północ – południe zostanie skierowany przez wschodnią obwodnicę oraz odcinek autostrady A4. Konieczne jest dokończenie obwodnicy wokół miasta. Istnieje szansa, by w roku 2022 powstała północna obwodnica Krakowa. W konsekwencji zostanie stworzony prawdziwy ring krakowski, gdzie cały ruch tranzytowy, w tym ruch w kierunku północ – południe, można kierować poza miasto. To bardzo ważne, bo nie tylko poprawimy wtedy komunikację wewnętrzną miasta, ale także polepszymy jakość powietrza w Krakowie, a to dla władz miasta absolutny priorytet.
Nasze działania synchronizujemy z pracami prowadzonymi na szczeblu krajowym i jako miasto realizujemy bardzo istotne inwestycje drogowe. W trakcie realizacji jest przebudowa ulicy Igołomskiej z jednojezdniowej na dwujezdniową. To bezpośrednie połączenie z węzłem Igołomska Ptaszyckiego, czyli z trasą S7. W ten sposób wyprowadzamy ruch na wschód. Kolejną inwestycją jest przebudowa ulicy Kocmyrzowskiej, także na ulicę dwujezdniową. Ona połączy między innymi zewnętrzne miejscowości z węzłem Bulwarowa, czyli znów z S7. Kolejną inwestycją jest rozbudowa alei 29 Listopada poprawiająca ruch z kierunku północnego, czyli ze strony Warszawy. Najważniejsza jest jednak tzw. III obwodnica, Trasa Łagiewnicka powinna zostać oddana do użytkowania w roku 2020. W latach 2020–2021 chcielibyśmy rozpocząć budowę trasy Pychowickiej i Zwierzynieckiej. W ten sposób udrożnimy szybkie połączenia międzydzielnicowe na osi północ – południe oraz odciążymy od ruchu Aleje Trzech Wieszczów.
Współpracujemy w tworzeniu infrastruktury dla Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej realizowanej przez PLK. To kolejne działanie, które pozwoli nam na ograniczenie ruchu. Kierowcy, którzy dojeżdżają drogami do Krakowa, będą mogli zostawić auto na parkingu i przesiąść się na Szybką Kolej Aglomeracyjną. Wybudowana została łącznica kolejowa Zabłocie – Krzemionki, która pozwala na komunikację choćby ze Skawiną. Budowany jest duży parking w systemie park & ride na 300 samochodów. Mieszkańcy Skawiny mogą tam zostawić samochody i w ciągu 21 minut znajdą się na Dworcu Głównym w Krakowie lub w innym miejscu miasta, gdzie również są przystanki kolejowe. Szybka Kolej Aglomeracyjna w założeniu powinna być konkurencją dla samochodów. Po pierwsze, krótszy jest czas przejazdu, po drugie, jest to bezpieczna forma komunikacji, a po trzecie, zapewnia wysoki komfort jazdy. Kompleks rozwiązań w tej sprawie ma być gotowy w roku 2021.
W pewnym zakresie z racji tego, że są budowane nowe przystanki kolej będzie także służyć podróżom wewnątrz miasta. Gmina oczywiście uczestniczy aktywnie w tym procesie. Wybudowaliśmy przystanek Sanktuarium, zaczynamy budować przystanek w Swoszowicach, a w planach jest budowa jeszcze czterech innych przystanków. Wspólnie z koleją realizujemy zadania poprawiające komunikację z gminami ościennymi i wewnątrz miasta. Dodajmy, że te przystanki są połączone z komunikacją miejską zarówno autobusową, jak i tramwajową. Przy przystankach budujemy dworce autobusowe, przystanki lub pętle tramwajowe i oczywiście parkingi park & ride.
Systemy drogowe i kolejowe integrujemy z komunikacją szynową w obrębie miasta. Tramwaje są przecież praktycznie bezemisyjne i rozbudowa linii tramwajowej jest bardzo istotna nie tylko ze względów komunikacyjnych, ale także w kontekście poprawiania jakości powietrza. Przebudowujemy linię tramwajową Kopiec Wandy Pleszów. Zostanie oddana do użytku jeszcze w tym roku. Rozpoczynamy budowę linii tramwajowej Kurdwanów – Zakopiańska. Będzie to linia szczególna, bo 1,7 km zostanie poprowadzone w tunelu. Do węzła z ulicą Zakopiańską. Ta linia zostanie doprowadzona do Borku Fałęckiego. Jeszcze w tym roku rozpoczniemy budowę nowego odcinka szybkiego krakowskiego tramwaju Krowodrza Górka – Górka Narodowa. Po zrealizowaniu tej inwestycji od granicy miasta na północy, na Górce Narodowej, wsiądziemy do tramwaju i dojedziemy poprzez centrum miasta aż do Borku Fałęckiego. Rozpoczęliśmy przygotowanie inwestycji Krowodrza Górka – Azory – Bronowice. Chcemy, by w przyszłości powstała północna obwodnica tramwajowa. W modelu partnerstwa publiczno-prywatnego rozpoczynamy budowę linii tramwajowej Meisnera – Mistrzejowice. Zostanie ona poprowadzona od ulicy Mogilskiej, poprzez ulicę Meisnera do Mistrzejowic. Z obecnej pętli na osiedlu Piastów powstanie linia tramwajowa aż do ulicy Powstańców. W związku z tą inwestycją projektujemy zintegrowany węzeł przesiadkowy. Wspólnie z Zielonkami i Michałowicami budujemy wiadukt na wysokości osiedla Piastów. Zastąpimy w ten sposób stare, zdegradowane wiadukty. Po drugiej stronie będzie park & ride, a na dole przystanek kolejowy. Tam będzie pełna integracja infrastruktury transportu publicznego. W ten sposób północne tereny Krakowa w sposób znaczący zostaną objęte rozwojem transportu szynowego i pełnej koordynacji współdziałania podsystemu.
Równocześnie prowadzimy przebudowy i remonty istniejących ulic. W tym roku będzie to przebudowa i rozbudowa ulicy Królewskiej oraz ulicy Krakowskiej. W następnej kolejności są ulice: Starowiślna, Zwierzyniecka i aleja Solidarności. Powstaną tam nowe torowiska. Gmina inwestuje w rozbudowę systemów park & ride zarówno na pętlach tramwajowych, jak również tych realizowanych wspólnie w ramach Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej. Miasto buduje parkingi przy przystankach kolei. Chcemy, by mieszkańcy zostawiali na tych parkingach samochody i do centrum miasta dojeżdżali Szybką Koleją Aglomeracyjną, autobusem lub tramwajem.
Musimy mieć świadomość, że w centrum miasta przepustowość tramwajów też jest ograniczona. Okazuje się, że statystycznie według GUS w Krakowie zameldowanych jest 756 tys. mieszkańców, ale gdy dodamy do tego studentów, turystów, to codziennie z infrastruktury miasta korzysta około 1 mln 150 tys. użytkowników. Dlatego tworzymy studium wykonalności metra. Pierwsza linia miałaby zostać poprowadzona na linii wschód – zachód. Metro powinno mieć swój początek tam, gdzie jest projektowana Nowa Huta przyszłości, przebiegając przez Hutę, a potem przez centrum miasta, docelowo docierałoby do Bronowic. Byłaby to trasa 21 km z 15 przystankami. W ciągu miesiąca ogłosimy przetarg na wykonanie studium wykonalności. Ono będzie bardzo konkretne wraz z badaniami geologicznymi, historycznymi, lokalizacją przystanków, przebiegiem trasy i etapowaniem. W pierwszej kolejności chcielibyśmy wybudować tunel pod centrum prawdopodobnie między rondem Grzegórzeckim a campusem AGH. Tam tunelem przepuścimy tramwaje, a potem tzw. lekkie metro. W ten sposób powstanie ciągłość tras szynowych.
Harmonogram prac jest następujący: 2018–2020 studium wykonalności, potem decyzja o ewentualnej realizacji. Kolejna data to 2020 rok – ta data jest uzgodniona z Ministerstwem Inwestycji Rozwoju i Komisją Europejską . Przypomnijmy, że jest to projekt finansowany bezpośrednio z Komisji Europejskiej w ramach programu Łącząc Europę. Chodzi o inwestycje strategiczne, takie jak koleje, autostrady i drogi szybkiego ruchu. W związku z tym mamy deklarację, że w latach 2020–2023, będziemy mieli przyznane kolejne środki na przygotowanie dokumentacji technicznej. Już teraz prezydent Jacek Majchrowski wystąpił zarówno do resortu, jak i Komisji Europejskiej o wpisanie w program inwestycji strategicznych na lata 2020–2027 realizacji tego projektu. Wstępne uzgodnienia z Komisją Europejską i ministerstwem są takie, że będzie to model partnerstwa publiczno-prywatnego, w tym środków unijnych i środków własnych gminy. Jest to model najbardziej realny z punktu widzenia ekonomicznego. Zakładamy, że od roku 2023 będziemy mogli realizować pierwszą linię metra, czyli odcinek tunelowy.
Ważne, byśmy zrozumieli, co mamy na myśli, mówiąc: metro. W klasycznym metrze mówimy o przepływach rzędu 18-20 tys. ludzi na godzinę. W Krakowie nie ma tak dużej liczby przemieszczających się ludzi. Z naszych badań wynika, że aż 27 proc. podróży wewnętrznych to podróże piesze. Wynika to m.in. z dużej liczby turystów z obrębie centrum. Turyści bardzo rzadko korzystają z przemieszczeń na obrzeża Krakowa.
Odpowiedzi na pytanie, jak będzie dokładnie wyglądało metro, da nam studium, ale chcielibyśmy, aby w pierwszym etapie w tunelach jeździły tramwaje. Wtedy nie trzeba budować choćby osobnego zaplecza dla taboru ciężkiego, zajezdni, stacji remontowych i infrastruktury, która jest bardzo kosztowna. Jednym z rozwiązań jest prowadzenie w pierwszej kolejności linii tramwajowej, a potem po tych samych trasach tzw. metra lekkiego. Takie wagony konstrukcyjnie przypominają tramwaj, ale są trochę szersze i dłuższe. Nasze tramwaje „Krakowiaki” już teraz mają 42,5 m długości. Jeżeli połączymy dwa „Krakowiaki”, to tworzy się 90-metrowy pociąg. Jeśli tego typu wagony będą jeździć co 3-5 minut to będzie to dla pierwszego etapu rozwiązanie zupełnie wystarczające. W perspektywie roku 2050, jeśli utrzyma się rozwój Krakowa, to tę przepustowość trzeba będzie zwiększyć właśnie poprzez choćby wagony lekkiego metra. Do takiego metra lekkiego można potem dobudować odcinki zewnętrzne, które mogą biec np. po estakadach i będą funkcjonować bezkolizyjnie w stosunku do układu drogowego. Tak zaprojektowany w sposób zsynchronizowany i komplementarny system komunikacyjny miasta odznacza się dbałością o jakość powietrza, a to jest nasz absolutny priorytet.
Tadeusz Trzmiel
I zastępca prezydenta ds. inwestycji miejskich