Najczęściej nie wyobrażamy sobie naszego mieszkania bez jakiejś formy artystycznej dekoracji. Sztuka powinna dopełniać i podkreślać charakter wnętrza. Z kolei wnętrze ma za zadanie odpowiednio ją eksponować.
Od początku istnienia cywilizacji mieliśmy tendencję do dekorowania ścian w naszych domach. Nawet jeśli to była jaskinia, człowiek, kierowany wewnętrzną potrzebą, tworzył na ścianach „obrazy”. Z biegiem czasu forma tych dekoracji przybierała najrozmaitsze formy, od płaskorzeźb w kamieniu, poprzez freski, aż do elementów graficznych wieszanych na ścianie. Ściana stała się wyłącznie tłem dla dekoracji. Aktualnie sztuka jest zjawiskiem niezwykle szerokim i zróżnicowanym. Trzeba też mieć na uwadze, że dzieło we wnętrzu jest jednym z elementów większej całości. Staram się przybliżyć nieco temat relacji pomiędzy sztuką a architekturą wnętrz.
Sztuka klasyczna – rozumiana przeze ze mnie jako obrazy olejne, malowane w realistycznym stylu artystów XVII-XIX wieku – jest często przypisana do stylu pałacowego, z czym się nie do końca zgadzam. Oczywiście w takim wnętrzu klasyczny obraz jest wręcz niezbędny, natomiast przy odrobinie fantazji i wyczucia możemy sobie pozwolić na zawieszenie takiego dzieła we wnętrzach nowoczesnych. Musimy bardzo uważać, by nie doszło do szoku estetycznego, ale jestem przekonany, że jako zabawa formą, zabieg taki może stanowić ciekawy kontrast i sprawić, że wnętrze nabiera nowego świeżego wymiaru. Staje się bardzo indywidualne i niepowtarzalne. Jest to trudne, aczkolwiek jak najbardziej możliwe i szczerze zachęcam do eksperymentów. Jeżeli nie jesteśmy skłonni do takich prób i nie czujemy się na siłach do zabawy w zaskakujące zestawienia, powinniśmy wybrać grafikę, która odpowiada naszemu wewnętrznemu poczuciu estetyki.
We wnętrzach minimalistycznych znakomicie sprawdzają się proste geometryczne formy z jednym akcentowym kolorem. Duże płótna w stylu Marka Rothko potrafią stworzyć wnętrze, stanowią kwintesencję całego projektu. Delikatne, linearne grafiki dodają lekkości i elegancji, a jednocześnie pozwalają na wprowadzenie odrobiny chaosu w bardzo uporządkowanej przestrzeni.
Projektując loft można pozwolić sobie na dużą dowolność w doborze obrazów, a także pokazywać je bez oprawiania w ramy. Surowe powierzchnie ścian w loftowych wnętrzach stanowią doskonałe tło dla ekspozycji. Dobrze sprawdzą się, na zasadzie kontrastu, kolorowe grafiki nawiązujące do pop-artu. Jednym z rodzajów współczesnej sztuki wizualnej jest również komiks. Powiększone rysunki z komiksów mogą być doskonałą dekoracją. Ducha niezależności i indywidualizmu najlepiej wyrazi jednak graffiti. Sztuka, która nie pozwala zamknąć się w ramy i zawłaszcza sobie całą przestrzeń. Ważne, aby znaleźć grafficiarza, którego sposób malowania nam odpowiada i zaufać jego artystycznej wrażliwości. Każda tego typu praca jest trochę nieprzewidywalna.
Skandynawskie wnętrze również warto dopełnić odpowiednimi obrazami. Ponieważ styl ten cechuje się harmonią, spokojem i zamiłowaniem do naturalnych materiałów, dobrze sprawdzą się na ścianach pejzaże, na przykład w formie delikatnych akwareli. Warto poeksperymentować z ilością i formatem obrazów. Ciekawie wyglądają zestawienia wielu małych rysunków. Uwagę przyciąga kompozycja i wzajemne relacje elementów.
Jeśli inspirują nas przestronne wnętrza nowojorskich apartamentów, tzw. „Manhattan style” powinniśmy zwrócić uwagę na sztukę fotografii. W tej stylistyce warto zastosować zdjęcia dużych rozmiarów, najlepiej czarno-białe lub w nienasyconej tonacji kolorystycznej.
Projektując wnętrze w tzw. stylu neobarokowym należy zwrócić uwagę na elementy dekoracyjne, czyli w przypadku sztuki: ram. Tutaj sprawdzi się dobrze bogato rzeźbiona rama w złotym kolorze. Treść i charakter obrazu może być bardzo różna, w pewnych wypadkach do wnętrza będzie pasowała nawet abstrakcja geometryczna.
Przy doborze obrazów do stylistyki „contemporary modern” mamy przed sobą duży wachlarz możliwości. Poza malarstwem warto spojrzeć na grafiki. Pamiętajmy, że odbitki wykonane z matrycy, mają wartość oryginalnych dzieł sztuki. Dobrym wyborem będą też wielkoformatowe fotografie lub plakaty.
Wiele osób decyduje się na urządzenie wnętrza w stylu rustykalnym czy, inaczej mówiąc, country style. Tworzy to przestrzeń przytulną i bogatą w detale. Udekorowanie obrazami jest tutaj praktycznie niezbędne. Mogę to być pejzaże, motywy roślinne czy wizerunki zwierząt. Wszystko wykonane w klasycznych technikach malarskich lub rysunkowych.
W przypadku wnętrza art deco ciekawą dekoracją będą natomiast stare plakaty filmowe. Styl ten kształtował się w okresie powstawania i dynamicznego rozwoju kina. Powstało wtedy wiele wysmakowanych graficznie plakatów, które współcześnie zmieniły swoją funkcję na czysto estetyczną. Z pewnością będą wyróżniającym się elementem w mieszkaniu i nadadzą mu charakteru.
Ważnym aspektem wyboru dzieła sztuki jest jego potencjał inwestycyjny. Kupując sztukę można połączyć pasję do piękna z biznesem. Wybierając prace uznanych twórców trzeba liczyć się z wyższą ceną, ale ma się za to pewność, że wartość obrazu wzrośnie. Zakup młodych twórców pociąga za sobą większe ryzyko, ale też potencjalnie większy zysk. Do takiej inwestycji trzeba podchodzić długoterminowo, wzrost wartości odbywa się bowiem na przestrzeni wielu lat.
Każde dzieło sztuki to jednak przede wszystkim wartość emocjonalna dla właściciela. Obrazy, rzeźby czy fotografie wywołują w nas skojarzenia, wspomnienia i fantazje. Wzbogacają nasze życie, dają przyjemność, uwrażliwiają na świat. Dlatego potrzeba obcowania z twórczością artystyczną jest u ludzi tak powszechna. Warto więc, w miarę możliwości, zapewnić sobie codzienny kontakt ze sztuką w zaciszu swojego mieszkania.
SUMA Architektów
Michał Matejczyk, Jakub Surówka