Podsumowanie 2015 roku pod kątem tego, co działo się w architekturze wypada bardzo optymistycznie. Prześledźmy więc do tego, co zostało wybudowane, zauważone i nagrodzone przez polskie i międzynarodowe jury.
Na początek rzut oka naNagrody Architektoniczne „Polityki”. Ten opiniotwórczy tygodnik kolejny raz prezentuje zestawienie najlepszych realizacji i zwraca uwagę na trzy cechy, które je łączy. Budynki zostały wybudowane m.in. dzięki unijnym dotacjom, służą dobru publicznemu, głównie kulturze, a projekty zostały wybrane w wyniku międzynarodowych konkursów.
Finałowa piątka obejmuje:
Gdański Teatr Szekspirowski (autorzy: Renato Rizzi oraz Grupa Projektowa A.T.I., współpraca: Q-Arch Sp. z o.o., kubatura: 53,5 tys. m3, koszt: 94 mln zł) z gigantycznym, otwieranym dachem. Odważny projekt, monumentalne elewacje, ale przyjazne wnętrza, zdecydowanie współczesna i oryginalna interpretacja szekspirowskiego teatru Globe niż jego tradycyjna odsłona.
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie (autorzy: Estudio Barozzi Veiga, współpraca ze strony polskiej: Studio A4, kubatura: 98 tys. m3, koszt: 118 mln zł). Obiekt, który jednocześnie wpisuje się w otoczenie, ale jest też niezwykle oryginalny. Estetyczne doznania daje i biała elewacja, strzelisty dach, przypominająca lodową bryłę forma i cudowne, zróżnicowane wnętrza.
Siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (autor: Konior Studio, kubatura: 181 tys. m3, koszt: 265 mln zł). Prosty budynek, nawiązujący do śląskiej tradycji architektonicznej, starannie zaprojektowane otoczenie, znakomita akustyka w sali koncertowej.
Stacja Kultura w Rumi – rewitalizacja dworca kolejowego (autor: Jan Sikora, kubatura: 7 tys. m3, koszt: ok. 5 mln zł). Czy można ze stacji kolejowej uczynić miejsce dobrze zaprojektowane i spełniające funkcje społeczne? Można. W Rumi dworcowy budynek z zewnątrz oczyszczono także z wszelkich reklam, a o wnętrzu pomyślano w sposób nowatorski: 20% powierzchni przeznaczono na potrzeby kolejowe, reszta to nowoczesny dom kultury.
Muzeum i Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie (autorzy: nsMoonStudio i Wizja Sp. z o.o., kubatura: 26,7 tys. m3., koszt: 50 mln zł). Krakowski akcent w zestawieniu, choć do finału pretendowało też Centrum Kongresowe ICE. Zasłużenie wygrała Cricoteka: projekt ciekawy, łączący nowe ze starym, zaprojektowany z rozmachem (choć można mu zarzucić, że część funkcjonalna trochę ucierpiała na tym rozmachu: wewnątrz jest dość mało miejsca jak na tak duży budynek). Konkurs wygrała koalicja krakowskich pracowni nsMoonStudio (autorzy m. in. „kosmicznej” siedziby Alvernia Studios) i Wizja Sp. z o.o. Odważna, jakby rdzewiejąca, czasami lustrzana elewacja, nowoczesna forma: rodzaj bramy, otaczającej zabytkowy budynek elektrowni. Nowatorski pomysł, a jednak budynek wygląda jakby od zawsze stał nad Wisłą.
Większość prestiżowych architektonicznych konkursów w tym roku trafiało bezapelacyjnie do Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Lodowa góra uznana została za najpiękniejszy budynek 2014 roku w Polsce w plebiscycie Bryła Roku. Ten konkurs opiera się na głosowaniu internautów, co pokazuje, że budynek Filharmonii przypadł do gust zarówno ekspertom jaki i laikom. Filharmonia obsypana została też branżowymi nagrodami: Grand Prix prestiżowego „Życia w Architekturze” projektantom szczecińskiego budynku wręczył prezydent Bronisław Komorowski.
Filharmonię jako zwycięzcę wybrali też eksperci w kategorii obiekt użyteczności publicznej w plebiscycie Polskiej Architektury XXL. Jego organizatorem jest internetowa Grupa Sztuka Architektury skupiającą wortale tematyczne skierowane do architektów. Internauci w tej kategorii wskazali na Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” zaprojektowane przez biuro Usług Projektowych Andrzeja Kikowskiego.
W głosowaniu jury w kategorii obiektów mieszkaniowych zwyciężył budynek Rebel One autorstwa biur Konkret Architekci i WWAA, który łączy cechy architektury przemysłowej i wymogi współczesnego mieszkalnictwa. Z kolei w głosowaniu internautów za najlepszy został uznany dom jednorodzinny Domo Dom projektu ARCHITEKT.LEMANSKI.
Filharmonia w Szczecinie może tez pochwalić się najbardziej prestiżowym trofeum: nagrodą Miesa van der Rohe dla najlepszego nowego budynku w Europie ostatnich dwóch lat. Projekt pokonał realizacje z Włoch, Niemiec, Danii i Wielkiej Brytanii. Spośród polskich realizacji, które były wstępnie wyselekcjonowane do konkursu pozostały trzy: Filharmonia Szczecińska, Muzeum Śląskie oraz Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Inwestycje zaprojektowane zostały przez twórców wybranych w międzynarodowych konkursach, przy dwóch realizacjach współpracowali Polacy (Muzeum Historii Żydów Polskich pracowało biuro Kuryłowicz&Associates, a przy Filharmonii Szczecińskiej – Studio A4).
Gratulujemy zwycięzcom i miastom, w których pojawiły się te piękne obiekty i by nie psuć świątecznego nastroju, nie wspomnimy nawet słowem o Archi-Szopach.
Katarzyna Kasprzyk-Skaba