Elżbieta Koterba
Zastępca Prezydenta ds. Rozwoju
Miasta Krakowa
Kraków to jedno z najbardziej atrakcyjnych gospodarczo miast Europy Środkowo-Wschodniej, co wpływa na liczbę lokowanych tu inwestycji zagranicznych oraz rozwój rodzimej przedsiębiorczości. Stolica Małopolski jest też największym ośrodkiem usług dla biznesu w Polsce i ósmym na świecie. Pozostaje również największym i jednym z najdynamiczniej rozwijających się regionalnych rynków biurowych w kraju. Trzeci raz z rzędu miasto zostało nagrodzone prestiżową nagrodą turystyczną „Zoover – The Best European City Trip 2016”, pokonując m.in. Wiedeń, Sewillę, Pragę, Wenecję, Rzym, Barcelonę oraz inne top destynacje turystyczne w Europie.
Tak, Kraków w ostatnich latach ma na swoim koncie wiele sukcesów, które nas bardzo cieszą, ale ani na moment nie przesłaniają nam problemów i wyzwań, przed którymi miasto stoi i będzie stać w perspektywie kilkunastu najbliższych lat. A te zapisane zostały szczegółowo we wchodzącej właśnie w życie Strategii Rozwoju Krakowa 2030.
Marzenie, cel, myślenie, działanie
Strategia Rozwoju Krakowa „Tu chcę żyć. Kraków 2030” jest podstawowym i najważniejszym dokumentem w procesie planowania przyszłości naszego miasta do 2030 roku, a jej przyjęcie przez Radę Miasta Krakowa stanowi zobowiązanie władz lokalnych wobec mieszkańców do prowadzenia zadeklarowanej i – co ważne – wspólnie wypracowanej polityki.
Treść Strategii wynika z jasno określonych potrzeb miasta i jego otoczenia i precyzuje konkretne działania podejmowane w celu osiągnięcia założonego stanu. Jako dokument składa się z wizji, czyli pożądanego obrazu miasta; misji, czyli ogólnych kierunków działań; kształtów, wartości, terminów, czyli celów strategicznych; oraz z odpowiedzi na pytania „kto?, jak?, co?”, czyli szczegółowych planów działania.
Podejmuje, w sposób przekrojowy, kwestie najważniejsze dla polityki rozwoju miasta, gwarantuje spójność zarządzania miastem (wszystkie planowane przez Urząd Miasta działania, zawarte w innych programach operacyjnych, muszą być z nią zgodne).
Podkreślamy atuty, wykorzystujemy szanse. Walczymy ze słabościami, minimalizujemy zagrożenia
Generalnym celem powstania Strategii jest nasza – władz miasta i mieszkańców – reakcja i odpowiedź na najważniejsze wyzwania przyszłości.
A są to np.: poprawa jakości powietrza, poprawa ładu przestrzennego, starzenie się społeczeństwa, zdolność przyciągania wyspecjalizowanych kadr, oczekiwania młodych ludzi związane z nowym, miejskim stylem życia, niechęć części społeczeństwa do tworzenia wspólnoty, niepewność krakowian wynikająca z procesów ekonomicznych.
Zatem Strategia, uwzględniając powyższe, przewiduje i definiuje atuty miasta, szanse, zagrożenia i problemy, proponuje rozwiązania, mobilizuje do działania, przygotowuje miasto i mieszkańców do wymogów zmieniającego się otoczenia, inicjuje
i prowadzi dialog dotyczący spraw miasta, wychodzi naprzeciw i wzmacnia aspiracje mieszkańców.
W naszej gminie to już trzeci dokument tego typu (po SRK 1999, SRK 2005) i o ile każdy z nich nieco inaczej określa wizję i misję Krakowa, o tyle zawsze wspólnym mianownikiem i nadrzędnym celem jest dobrostan mieszkańców, poprawa warunków i jakości ich życia.
W perspektywie 2030 roku kształtujemy Kraków jako nowoczesną metropolię: tętniącą kulturą, otwartą, bogatą, bezpieczną i przyjazną, w której o dalszym rozwoju miasta zadecydują, wzmacniane przez Urząd Miasta, aspiracje, kreatywność i przedsiębiorczość mieszkańców.
Partycypacja, czyli dialog
Strategia Rozwoju Krakowa 2030 nie jest, i nie powinna być, tworem autorskim władz lokalnych!
Partycypacja i partnerstwo są ważnymi zasadami i wartościami dla wspólnoty samorządowej, a skuteczność procesu jej wdrażania jest uzależniona od zaangażowania i aktywności wielu środowisk.
Tak też powstawała nasza Strategia: w wyniku partycypacyjnego i eksperckiego procesu współdziałania wielu grup i środowisk zaangażowanych od początku w prace planistyczne. Jest też efektem otwartych dyskusji i inicjowania różnorodnych form zaangażowania mieszkańców.
W wyniku tak szeroko zaprojektowanych konsultacji, z udziałem ponad 1000 osób, jest wspólnym, obywatelskim pomysłem na przyszłość Krakowa i zarazem dokumentem strategicznym miasta, w którego powstanie zaangażowała się najliczniejsza grupa mieszkańców.
Różnorodność zaangażowanych osób, ich głos w dyskusji i udział w pracach stanowi potężną siłę tej Strategii i odróżnia ją od poprzednich wersji.
Aby każdy mieszkaniec mógł się dowiedzieć o prowadzonych pracach i zaangażować w nie w odpowiedni dla niego sposób, podjęliśmy decyzję o szerokiej promocji w mediach (w tym społecznościowych), na indywidualnej stronie internetowej, poprzez zaproszenia na poszczególne wydarzenia, spotkania, konsultacje, debaty i warsztaty, a także poprzez stworzenie możliwości udziału w ankietach i przesłania opinii i postulatów on-line.
Prace nad Strategią zostały zainaugurowane w lipcu 2013 roku przyjęciem podstawowych założeń merytorycznych oraz – kolejno – rozpoczęciem prac analityczno-planistycznych, zdefiniowaniem elementów fundamentalnych: szans, zagrożeń, słabych i mocnych stron miasta, oraz wizji rozwoju Krakowa i misji samorządu.
Badania ankietowe, w ramach procesu partycypacji obywatelskiej prowadzone techniką wywiadu ulicznego, na stronie internetowej oraz w szkołach, bibliotekach i siedzibach dzielnic, pozwoliły nam na pozyskanie, już na samym początku procesu, głosu mieszkańców na temat aktualnych warunków życia w mieście oraz oczekiwań co do przyszłości Krakowa. W efekcie powstała diagnoza dająca pełny obraz sytuacji miasta z wielu punktów widzenia.
W trakcie cyklu otwartych debat i prac warsztatowych, z udziałem przedstawicieli samorządu, instytucji naukowych, społecznych i gospodarczych, opracowane zostały główne cele strategiczne i operacyjne, działania kluczowe, polityki, programy, projekty oraz propozycje wskaźników efektywności działań. Zarys projektu Strategii poddany został pod dyskusję samorządowców w trakcie ogólnopolskiej konferencji „Nowa polityka miejska – implikacje dla Strategii Rozwoju Krakowa 2030” oraz w trakcie Europejskiego Kongresu Samorządowego.
Poszukując głosu młodych mieszkańców, po raz pierwszy w Polsce w pracach nad Strategią Miasta wykorzystano formułę hackathonu, docierając z komunikatem do 43 tys. odbiorców w mediach społecznościowych, angażując potencjał i kreatywność młodych krakowian oraz włączając ich w proces twórczy dotyczący miasta. W trakcie trzydniowych warsztatów blisko 150 osób przez 24 godziny pracowało nad innowacyjnymi rozwiązaniami, z których 3 nagrodzone (projekty „KRKbot”, „Kraków-Zdrój”, „Project: Cracow”) zostaną zrealizowane w ramach SRK 2030. Partnerem wydarzenia był PKO Bank Polski, a w jury konkursowym zasiadali m.in. przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Ministerstwa Cyfryzacji.
Mieszkańcy zaproszeni zostali też do konsultacji społecznych, w ramach dwuczęściowych warsztatów pt. „Współpraca dla Strategii Rozwoju Krakowa 2030” oraz dwudniowych warsztatów „#patchwork2030”, ukierunkowanych na zaangażowanie w prace nad Strategią przedstawicieli wybranych środowisk: ekspatów, kobiet, seniorów, twórców kultury oraz branży outsourcingowej. W warsztatach brali udział Ambasadorzy SRK (prof. Zofia Gołubiew, Andrew Hallam, Julien Hallier, Bartosz Szydłowski i Ewa Wachowicz) oraz m.in. przedstawiciel Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Finalny projekt Strategii został ponownie publicznie zaprezentowany mieszkańcom wraz z zaproszeniem do przekazywania uwag i opinii osobiście lub poprzez m.in. ankiety on-line, fan-page
SRK 2030 na Facebooku.
W efekcie powstał ambitny dokument, precyzujący sześć głównych celów strategicznych dla Krakowa (wraz z przyporządkowanymi celami operacyjnymi, politykami, programami i projektami), jako rodzaj umowy społecznej z mieszkańcami na rzecz rozwoju miasta do roku 2030.
Zapraszam do lektury i do wspólnych działań. Bądźmy razem w trosce o nasze miasto.
Grzegorz Stawowy
Przewodniczący Komisji Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska
Rady Miasta Krakowa
Strategia Rozwoju Krakowa do 2030 roku ma dwa kluczowe zadania. Po pierwsze, jest dokumentem wieloletnim, w którym staramy się przewidzieć kierunki rozwoju gminy i możliwości powstania nowych trendów, które jeszcze dziś nie istnieją. Po drugie, Strategia powstała, by Kraków mógł skorzystać ze środków unijnych, ponieważ w większości programów – aby złożyć wniosek o dotację – niezbędny jest taki długoterminowy dokument.
Kierunek: smart city
Strategia Rozwoju Krakowa to dobry dokument, służący gminie i w konsekwencji także mieszkańcom. Każdy może w nim znaleźć coś dla siebie, wiele rzeczy może nam się też nie spodobać. Są m.in. zapisy dotyczące rozwoju komunikacji w mieście czy budownictwa.
Uważam, że najważniejszy jest jednak plan zakładający przekształcenie Krakowa w smart city – miasto pomocne mieszkańcom. Kraków jest ośrodkiem w miarę zamożnym, z dość wysokimi wynagrodzeniami i niewielkim bezrobociem. Ale potrzeby mieszkańców rosną, chcą oni być na bieżąco informowani o poziomie zanieczyszczenia powietrza w mieście czy o wypadkach utrudniających ruch samochodowy. Będzie to możliwe w przyszłości poprzez aplikacje na telefonach. W planie jest też powstanie udogodnień w codziennym życiu w mieście, myślimy np. o tablicach z informacjami o liczbie wolnych miejsc parkingowych w różnych dzielnicach miasta czy o szybkich powiadomieniach o dostępności muzeów, centrów kultury czy miejsc zielonych.
Nowe ramy dla rozwoju miasta
Strategia wyznacza zasady rozwoju Krakowa. Kierunki działania gminy powinny być teraz zgodne z nową Strategią. Dlatego kolejne dokumenty, które będą powstawać w urzędach, m.in. wieloletnia prognoza finansowa, będą uwzględniać założenia Strategii. Jeśli w Strategii jest mowa o priorytetowej budowie ścieżek rowerowych, to budżet na kolejne lata powinien ten plan brać pod uwagę.
Poszanowanie planów zawartych w Strategii to uwzględnienie głosu mieszkańców miasta, którzy mieli swój udział w tworzeniu tego dokumentu. Odbyły się konsultacje i liczne spotkania z krakowianami, inicjowane m.in. przez prezydent Elżbietę Koterbę.
Planowanie „życzeniowe”
Strategia Rozwoju Krakowa do 2030 roku na pewno jest dokumentem lepszym niż poprzednia Strategia. Urzędnicy mają już większe doświadczenie. Ponadto zespół do spraw Strategii w Urzędzie Miasta wzmocniło kilka nowych osób, które dokumentami wieloletnimi zajmowały się wcześniej w Urzędzie Marszałkowskim.
Musimy jednak pamiętać, że Strategia ma charakter planistyczno-życzeniowy i jest ogólna, trudno więc będzie mierzyć poziom jej realizacji. Co więcej, to dokument stworzony po to, by go zmieniać. Ta możliwość jest wpisana w charakter Strategii. Jest jak modelina – ma się dać dostosować do wydarzeń, które w momencie jej tworzenia były nie do przewidzenia.