Decyzja o przystąpieniu do sporządzania nowego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa zbiega się z zakończeniem prac nad nową Strategią dla Krakowa, „Tu chcę żyć. Kraków 2030”. Dokumenty Strategii i Studium stanowią najważniejsze dokumenty wyznaczające strategiczne kierunki rozwoju Krakowa, nie tylko mające wpływ na sposób zagospodarowania poszczególnych terenów, ale także kształtujące jakość życia w mieście.
Dnia 24 stycznia 2018 roku, po zapoznaniu się z projektem uchwały inicjującej proces sporządzania nowego Studium, Rada Miasta Krakowa podjęła uchwałę nr XCIII/2446/18 w sprawie sporządzania Studium. Oznacza to, że w Krakowie rozpoczęły się prace nad nowym dokumentem planistycznym, wyznaczającym długoterminowe kierunki rozwoju miasta.
Rosnące potrzeby miasta i jego mieszkańców
O potrzebie podjęcia prac nad sporządzaniem nowego Studium zadecydowało wiele czynników. Wprawdzie ostatnia, komplementarna zmiana Studium nastąpiła w 2014 roku, jednak Kraków w ostatnich latach bardzo intensywnie się rozwija. Stolica Małopolski aspiruje do tego, by jako europejska metropolia odgrywać większą rolę w ramach Wspólnoty Europejskiej. W związku z tym strategiczny dokument, jakim jest Studium, powinien w szerszym zakresie uwzględniać metropolitalny kontekst rozwoju miasta i wyznaczać nowe kierunki rozwoju, w ramach których należycie reprezentowane byłyby wspólne interesy. Równocześnie w nowym Studium powinien zostać zagwarantowany podstawowy wymiar polityki przestrzennej miasta, jakim jest poprawa jakości życia mieszkańców i użytkowników miasta.
Kraków aspiruje do roli jednego z dwóch najważniejszych miast Polski, w którym realizowana będzie idea smart city, miasta oferującego wysoką jakość życia, którego rozwój opiera się na poszanowaniu walorów środowiska, dóbr kultury, na przyjaznych warunkach dla rozwoju innowacyjnej gospodarki, posiadającego silny kapitał ludzki i społeczny oraz nowocześnie zarządzaną gospodarkę, zmierzającą do jak najbardziej efektywnego wykorzystania współczesnych technologii.
W związku z tym nowy dokument Studium powinien udzielić odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie aspiracje miasta, jego potencjał oraz występujące uwarunkowania znajdują odzwierciedlenie w dotychczas wyznaczonych kierunkach rozwoju miasta.
Więcej zieleni
O przystąpieniu do sporządzania nowego Studium zadecydowały także inne czynniki. W ostatnich latach władze miasta kładą nacisk na zwiększenie dostępności terenów zieleni publicznej, które musi zostać wsparte odpowiednimi działaniami planistycznymi. Dlatego w nowym dokumencie Studium większy nacisk zostanie położony na potrzeby rozwoju terenów zieleni publicznej, tak aby współczynnik wielkości terenów zieleni publicznej przypadającej na osobę zameldowaną w Krakowie zwiększyć z poziomu wynoszącego obecnie około 8,3 m2 do założonego standardu – 10 m2 na osobę. To będzie jeden z podstawowych celów Studium, który znajduje odzwierciedlenie w dokumencie Strategii Rozwoju Miasta.
Kolejne domy jednorodzinne
Z drugiej strony, od 2014 roku wpłynęły liczne wnioski mieszkańców (w większości od właścicieli nieruchomości), którzy chcieliby zmiany granic pomiędzy terenami wolnymi od zabudowy i terenami inwestycyjnymi pod realizację konkretnej funkcji – zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.
W związku z tym w ramach prac nad nowym dokumentem Studium w pierwszej kolejności sporządzona zostanie prognoza demograficzna dla Krakowa, sięgająca do 2050 roku. Na jej podstawie, po przeanalizowaniu istniejących uwarunkowań w zakresie bilansu terenów zabudowanych i wskazanych w planach miejscowych do zainwestowania zostanie przeprowadzona ocena możliwości wyznaczenia nowych terenów pod zabudowę budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi.
Dynamiczny rozwój gminy
Nowe Studium to nowy dokument planistyczny dla obszaru całej gminy. Przeprowadzona w 2013 roku zmiana granic administracyjnych Krakowa, w ramach której z obszaru gminy Kocmyrzów-Luborzyca przyłączono do obszaru gminy Kraków ponad 4,6 ha, wymusiła również podjęcie prac nad dostosowaniem dokumentu Studium do nowych granic gminy.
Kraków rozwija się w sposób dynamiczny i funkcjonuje w powiązaniu z gminami ościennymi, dlatego też istotnym uwarunkowaniem wpływającym na opracowanie nowego dokumentu jest rozwój Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, w ramach którego konieczne jest powtórne przeanalizowanie funkcji dla terenów położonych przy granicy miasta z gminami sąsiadującymi i przebiegu granicy pomiędzy terenami otwartymi i do zainwestowania.
Nowe wyzwania komunikacyjne
W ciągu ostatnich lat, które minęły od dokonania ostatniej zmiany Studium, zmieniło się wiele uwarunkowań mających wpływ zarówno na zasięg terenów wskazanych w Studium do zainwestowania, jak i na wyznaczone w Studium zasady kształtowania nowej zabudowy. Konieczne jest przeanalizowanie systemu komunikacyjnego, który obsługuje nie tylko mieszkańców miasta, ale również osoby codziennie przyjeżdżające do miasta w ramach wykonywanej pracy, nauki czy korzystania z usług. Przy sporządzaniu dokumentu Studium należy rozważyć, w jaki sposób system komunikacji zbiorowej, w tym metro i szybka kolej aglomeracyjna, powinien zwiększyć dostępność silnie zainwestowanych terenów w mieście. Uznano także, że konieczne jest wypracowanie nowej strategii obudowy węzłów drogowych, w szczególności na autostradzie A4 i ekspresowej obwodnicy Krakowa, odpowiednim programem funkcjonalno-użytkowym.
Studium dla krakowian
W ramach prac nad nowym dokumentem Studium sporządzona zostanie wspomniana powyżej prognoza demograficzna dla Krakowa. Kolejnym etapem prac będzie przeanalizowanie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pod kątem chłonności położonych na terenie gminy obszarów przeznaczonych pod zabudowę. Prognoza demograficzna wraz z analizą obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę wskażą odpowiedź na pytania – jakie wraz z rozwojem miasta wystąpi zapotrzebowanie na nową zabudowę oraz czy zaistnieje konieczność poszerzania terenów inwestycyjnych.
Czas opracowania nowego dokumentu będzie w dużej mierze zależał od tego, jak długo będą prowadzone konsultacje społeczne. Dobrze zaplanowana przestrzeń miasta nie może bowiem powstać bez udziału mieszkańców. Liczę, że mieszkańcy włączą się aktywnie w proces sporządzania Studium oraz że uda się znaleźć kompromis w wyważeniu interesów każdej ze stron. W najbliższym czasie zostanie opublikowane ogłoszenie Prezydenta Miasta Krakowa, w którym zostanie wskazany termin składania wniosków do Studium przez osoby zainteresowane.
Elżbieta Koterba
Zastępca Prezydenta ds. Rozwoju
Miasta Krakowa
—————————————————–
Studium uwarunkowań to zupełnie nowy dokument, opracowany dla całego miasta. Nie można było zrobić korekty poprzedniego dokumentu, ponieważ kilka lat temu do Łuczanowic w Krakowie z gminy Kocmyrzów-Luborzyca przyłączono nowe osiedle. Kształt gminy uległ więc zmianie.
Uchwała mówi o tym, że podejmuje się prace nad zupełnie nowym dokumentem. Nie będzie to ani kontynuacja, ani zmiana, ani korekta. Dokument będzie wyznaczał sposób zagospodarowania poszczególnych terenów gminy.
Najpierw zmiany w prawie
Nie można jednak w tym momencie wyznaczyć żadnych nowych celów, nie znamy szczegółowych zapisów, jakie znajdą się w Studium. Za wcześnie, by mówić, co będzie, a czego nie będzie. Najpierw muszą powstać uwarunkowania zabudowy dla danego terenu, dopiero później wyznacza się kierunki rozwoju.
Ponadto zapisy w nowym studium będą zależały od krajowego ustawodawstwa, ponieważ w Polsce trwają obecnie prace nad kodeksem budowlanym. Był proponowany m.in. zapis mówiący o tym, że tereny, które w planach miejscowych są przeznaczone pod zabudowę, a nie są wykorzystywane, będą mogły być wyłączane spod zabudowy.
Kolejne tereny pod inwestycje?
Przyrost terenów inwestycyjnych w nowym studium będzie miał charakter korekcyjny i uzupełniający. Aby dziś zmienić studium i dołożyć terenów budowlanych, trzeba mieć uzasadnienia np. wzrostu populacji w danej gminie. Trudno będzie zwiększyć tereny inwestycyjne, powołując się na demografię, podczas gdy w Krakowie nie ma tak znaczących przyrostów. Co więcej, w Krakowie są jeszcze spore rezerwy inwestycyjne.
Zieleń pod znakiem zapytania
Trudno dziś przewidzieć, czy w Krakowie przybędzie chronionych terenów zielonych. Gmina nie będzie się spieszyć ze zmianami, ponieważ polityka planistyczna ma swoją kontynuację. Jeśli jakiś teren był budowlany, a gmina zdecyduje, że nie jest – musi spodziewać się, że za zmianę sposobu użytkowania danego terenu będzie musiała zapłacić odszkodowanie.
Przewiduję jednak, że w zapisach zostaną zwiększone tereny czynne biologicznie. Kilka lat temu było to 30 proc., ale szybko się okazało, że deweloperzy słabo zagospodarowują te tereny. Zaczęliśmy wprowadzać 40 proc., ale teraz coraz częściej mówi się o konieczności wprowadzenia zapisu o 50 proc. powierzchni czynnej biologicznie. Ku tym zmianom skłania też zliberalizowanie przez Prawo i Sprawiedliwość definicji powierzchni czynnej biologicznej. Definicja ta stała się od niedawna bardzo szeroka.
Grzegorz Stawowy
Przewodniczący Komisji
Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska
Rady Miasta Krakowa